Con mẻ hay còn được gọi là mẻ hoặc gọi là cơm mẻ, là một gia vị truyền thống của Việt Nam. Là một hương vị đặc trưng trong các món ăn dân dã như :ốc, ếch, lươn, ba ba…. Con mẻ nổi tiếng đến với người dùng bởi mùi vị đặc trưng kết hợp với độ dinh dưỡng cao giàu đạm, vitamin, acid lactic. Không chỉ hỗ trợ cho một số món ăn trở nên thơm ngon hơn. Mà còn có một số những lợi ích nhất định đối với sức khỏe con người. Cách làm và nuôi con mẻ thì khá là đơn giản, hãy tìm hiểu cách làm cùng Bếp Trí Năng ngay nhé!
Con mẻ là gì?
Theo kết quả nghiên cứu của các sinh viên trường đại học Y, nó là một dạng tuyến trùng. Con mẻ có tên tiếng anh là Panagrellus redivivus, với kích thước nguyên vi, không thể nhìn thấy bằng mắt thường.
Nghi vấn không biết con mẻ có hình dạng như thế nào ? Thì hãy quan sát bức hình dưới đây nhé!
Con mẻ ngọ nguậy, ngo ngoe trên bề mặt của lọ mẻ chua và chúng ăn các hạt nấm men để sản sinh ra protein. Nấm men chính là nguyên tố chính giúp mẻ lên men và nuôi dưỡng con mẻ được lâu, khó bị hỏng. Nhờ quá trình lên men của tinh bột như: gạo, bún, vi khuẩn lactic được hình thành, chính là thành phần chính giúp mẻ có vị chua.
Acid lactic giúp kích thích hệ tiêu hóa, giúp tăng thêm cảm giác ăn ngon miệng. Tránh bị đầy hơi và ức chế các vi khuẩn có hại như Escherichia coli, Salmonella. Từ đó bảo vệ đường ruột khỏe mạnh.
Một số lưu ý khi sử dụng mẻ
- Không nên ăn quá nhiều mẻ. Bởi vì ăn nhiều mẻ có thể dẫn đến tình trạng dư thừa lượng axit lactic, gây đau bụng, tiêu chảy.
- Người bị bệnh dạ dày không nên ăn mẻ và các món ăn từ mẻ, nếu chỉ ăn một chút cũng không sao. Nên hạn chế thì tốt hơn.
- Bạn cần phân biệt mẻ có bị mốc hay bình thường trước khi dùng để đảm bảo sức khỏe. Dấu hiệu mẻ bị mốc là không có mùi thơm đặc trưng của mẻ và vị chua chua tự nhiên, màu sắc rất kỳ lạ.
- Acid lactic là một chuỗi trực khuẩn Gram dương được sinh sôi ở trong môi trường giàu chất dinh dưỡng và rất kỵ khí. Do đó, khi làm mẻ, bạn tuyệt đối không được để không khí xâm nhập vào bên trong nếu không mẻ sẽ bị hỏng, có thể gây ngộ độc.
Cách làm mẻ đơn giản tại nhà
Nguyên liệu cần chuẩn bị
- Nên dùng lọ thuỷ tinh hoặc lọ lớn làm bằng sứ. Không nên sử dụng thùng hoặc hộp nhựa. bởi vì sẽ làm mẻ chua bị biến đổi tính chất, không tốt cho sức khỏe.
- Con mẻ cái. Đây là phần cơm mẻ đã lên men, có thể mua ngoài chợ hoặc tự làm.
Các bước thực hiện
Làm mẻ từ mẻ cái
- Cho mẻ cái vào một chiếc nồi sau đó đậy lại. Nhưng bạn không được đậy quá kín, để mẻ tự lên men và phân hủy.
- Sau một thời gian, bạn mở ra để kiểm tra. Nếu bạn thấy phần cơm có màu trắng đục và có mùi chua nhẹ có nghĩa là món mẻ đã hoàn thành.
Cách làm không dùng mẻ cái
- Bước 1: Vo sạch gạo, đổ gạo vào nồi rồi thêm nước như nấu cơm bình thường (Chú ý: lấy nhiều nước hơn khi nấu cơm).
- Bước 2: Bạn đợi đến khi cơm sôi thì chắt bỏ phần nước, phần cơm để nguội.
- Bước 3: Xới cơm chín ra bát riêng để nguội sau đó trộn với các hạt nấm men. Tiếp đến, đổ vào hũ, thêm phần nước cơm vào sao cho mực nước bằng với lượng cơm trong hũ.
- Bước 4: Đậy kín miệng hũ, để ở những nơi khô ráo, tránh ánh nắng, gió và không để vi khuẩn có hại xâm nhập.
- Bước 5: Sau 7 – 10 ngày, bạn hãy kiểm tra xem cơm mẻ đã lên men chưa, nếu mẻ có vị chua thì món mẻ đã hoàn thành.
Cách nuôi mẻ dùng lâu dài
Khi mẻ đã đạt đến độ chua nhất định. Bạn dùng thìa sạch để múc riêng ra bát, rồi đổ thêm nước vào khuấy đều, tiếp theo là lọc và dùng phần nước này để nấu ăn. Thậm chí, bạn có thể tán nhuyễn mẻ qua rây. Dùng cái đó để tẩm ướp món ăn hoặc nấu nướng.
Lưu ý để làm mẻ không bị mốc
- Kiểm tra cơm mẻ có bị mốc hay không bị mốc trước khi dùng để nuôi mẻ hoặc làm mẻ.
- Dụng cụ đựng mẻ phải chọn đúng loại và phải khử trùng với nước sôi và lau khô trước khi đựng.
- Nếu thấy mẻ có dấu hiệu bị mốc, hỏng phải bỏ hết, không nên giữ lại.
- Các thao tác làm mẻ phải đúng và chuẩn, đặc biệt phải đảm bảo vệ sinh. Bạn nên rửa tay sạch sẽ trước khi tiếp xúc trực tiếp với cơm mẻ. Khi trộn cơm với nấm men nên bóp nát cục men hoặc giã vụn sau đó mới rắc lên cơm. Sau đó, lấy tay đảo đều.
- Nếu làm mẻ chua từ mẻ cái mua sẵn ngoài chợ thì phải lựa chọn cơ sở uy tín để tránh cơm mẻ bị nhiễm khuẩn, hỏng, ảnh hưởng đến chất lượng của mẻ và sức khỏe của người dùng.
- Khi kiểm tra cần lấy một phần cơm mẻ đã lên men ra xem. Nếu thấy các con mẻ đang bò lên thành lọ thì phải bổ sung ngay cơm nguội để tiếp tục nuôi mẻ.
- Để tránh nuôi mẻ bị chết, nên cho mẻ ăn khoảng 1 tuần/lần để có mẻ dùng liên tục nhé.
- Thời gian sử dụng mẻ có thể lên đến vài tháng nếu biết cách chăm sóc để đảm bảo chất lượng con mẻ.
Trên đó là cách làm và bảo quản con mẻ sao cho hợp lý nhất. Để món ăn chế biến cùng con mẻ được đảm bảo an toàn sức khỏe. Cách làm cũng không khó khăn gì. Bạn hãy thử làm ngay đi nhé!